“Wij eisen dat jij nu het huis verlaat, vuile dief!” De tranen springen in Marie’s ogen terwijl zij dit zegt. “Was ik maar nooit gevolmachtigde geworden, had mijn moeder het maar aan iemand anders gevraagd. Hoe heeft het zo ver kunnen komen?” Een wat oudere dame kijkt me over haar bril heen hopeloos aan.
Hulpbehoevend
Het begon allemaal in 2016. Haar moeder, mevrouw Kepnar werd hulpbehoevend. Door een oogziekte kon zij documenten alleen nog met een loep lezen en de verwachting was dat zij binnen een paar maanden helemaal blind zou worden. Haar oudste zoon hielp haar altijd met de administratie, maar na een akkefietje over een bedrag dat hij zonder te vertellen aan zichzelf had “uitgeleend”, vertrouwde zij hem niet meer. Mevrouw Kepnar besloot een levenstestament te laten maken waarbij haar middelste kind, Marie, gevolmachtigde zou worden. Marie had als alleenstaande moeder altijd zelf haar financiën gedaan en woonde in hetzelfde dorp, wel zo praktisch.
Gevolmachtigd zonder toezichthouder
De gesprekken bij de notaris verliepen prettig. Hij sterkte moeder in haar keuze om Marie tot gevolmachtigde te benoemen. De notaris benoemde de mogelijkheid van een toezichthouder, maar moeder antwoorde: “Een toezichthouder? Nee, dat is toch niet nodig: Ik vertrouw mijn dochter”. Een paar maanden later was moeder blind en ging Marie de administratie met moeder doen. Samen met moeder deed zij betalingen. Online. Bankafschriften wilde moeder niet. Vond ze zonde van het geld, ze kon deze immers toch niet meer lezen. Dit bleven zij samen doen, ook toen moeder wilsonbekwaam geraakte. Omdat moeder had aangegeven thuis te willen blijven wonen, zegde Marie haar huurhuis op en trok bij moeder in.
Beschuldigingen
Begin 2020 overleed moeder. Marie is executeur, alle kinderen zijn erfgenaam. Met een beetje hulp van een bevriende jurist begint Marie aan de afwikkeling van de nalatenschap van moeder en stuurt alle erfgenamen een concept boedelbeschrijving. Dan beginnen de beschuldigingen. Het vermogen is veel lager dan verwacht. Marie deed de administratie, dus zij heeft gestolen. Opgehitst door het oudste kind hebben zeven van de negen erfgenamen aangifte tegen haar gedaan en is een civiele procedure tegen haar gestart. Ondanks dat Marie naar eer en geweten en in belang van moeder heeft gehandeld, moet zij iedere uitgave vanaf moment van ingaan van de volmacht aan de erfgenamen verantwoorden. Maar niet alle bonnetjes van boodschappen e.d. zijn bewaard gebleven. Marie behoefte immers alleen verantwoording af te leggen aan moeder.
Bescherm gevolmachtigde
Marie zit met hangende schouders en zwarte kringen onder haar ogen van de slapeloze nachten tegenover me. Als de notaris had uitgelegd dat toezicht ook bescherming biedt voor de gevolmachtigde en dat moeder op deze wijze haar dochter had kunnen beschermen tegen haar broers en zussen (mede-erfgenamen), dan had moeder daar vast voor gekozen. Dan had Marie bijvoorbeeld toestemming kunnen vragen voor bepaalde uitgaven en had zij ieder jaar decharge verleend gekregen. Voor Marie is het te laat, maar wellicht kan een heleboel andere lieve zorgzame gevolmachtigden dit leed worden bespaard.
