Wanneer je niet langer in staat bent om je eigen wil te bepalen, dan kan je onder curatele komen te staan. Dit kan het gevolg zijn van een bepaalde lichamelijke of geestelijke toestand, maar ook alcohol en drugs kunnen een rol spelen wanneer er moet worden ingegrepen voor veiligheid van een persoon zelf en zijn omgeving. Curatele houdt in dat iemand handelingsonbekwaam wordt verklaard door een notaris en/of arts. In de meeste gevallen wordt door de rechter dan een curator aangesteld om de belangen van de persoon te behartigen die daar zelf niet langer toe in staat is. Iemand anders krijgt dan de zeggenschap over de uitgaven bezittingen en overige persoonlijke zaken van deze persoon.
Op 25 februari 2022 heeft de hoge raad besloten
dat deze vrouw die onder curatele stond haar testament op kon laten maken, wat erg tegenstrijdig is. De casus bevat de volgende feiten:
- In 2012 benoemt mevrouw haar neef tot enige erfgenaam
- In 2013 wordt mevrouw onder curatele gesteld
- In 2015 komt mevrouw met een nieuw testament. Haar neef krijgt slechts een legaat. Ook richt zij in hetzelfde testament een stichting op die wordt benoemd als enige erfgenaam. In dit testament is een executeur benoemd.
- In 2017 overleed mevrouw. De vraag die speelt bij de neef en executeur was of het testament opgesteld in 2015 geldig was aangezien mevrouw in 2013 onder curatele was gesteld.
De vraag is na de rechtbank en het Hof voorgelegd aan de Hoge Raad.
Voordat deze vraag is neergelegd bij de Hoge Raad heeft de curator nog een aantal andere stappen gezet. De kantonrechter heeft toestemming verleend voor het opstellen van het testament na verklaringen van de huisarts en een onafhankelijke arts. De verklaringen gaven aan dat de vrouw haar wil duidelijk kon bepalen en werd geacht wilsbekwaam te zijn. Ook heeft de kantonrechter kennisgenomen van een concepttekst met de wil van de vrouw en de vrouw aangehoord. De kantonrechter verleent de toestemming, aangezien werd geacht dat de vrouw haar wil voldoende kon bepalen en de gevolgen van het testament kon overzien. De voorwaarde was dat er twee getuigen moesten zijn bij het opstellen van het testament.
Daarnaast speelt de notaris ook een belangrijke rol bij het bepalen van de wilsbekwaamheid van een persoon. Deze bepaalt of iemand wilsbekwaam is door middel van een gesprek; ook wordt weer gevraagd naar het onderzoek van een onafhankelijke arts.
Het Hof besloot dat het testament nietig was
Het was opgesteld was door iemand die onder curatele was gesteld. Ook stelde het Hof dat de curator degene was die het testament heeft laten aanpassen. De curator speelde namelijk een grote rol gezien de leeftijd van de vrouw. Tot slot, stelde het Hof dat de verklaring van de arts veel te algemeen was. Er werd niet gewezen op de verschillen in de testamenten en de vrouw was afhankelijk door haar visuele beperking.
De Hoge Raad oordeelde anders, namelijk dat de vrouw toch wilsbekwaam was. Het oordeel van het Hof werd vernietigd. Nadere motivering is noodzakelijk om aan te geven waarom voor het Hof de omstandigheden omtrent de oude vrouw van invloed waren op haar bekwaamheid en op haar vermogen om de reikwijdte van het nieuwe testament te overzien.
De vrouw werd ondanks haar beperkingen toch wilsbekwaam geacht om het testament op te stellen.
Ter conclusie, dit is een zeer specifieke casus gericht op de vraag of het testament van deze vrouw geldig was. Het is dus niet zo dat het bij iedere zaak zo is. Het moet specifiek per persoon en situatie worden bekeken.
Deze casus illustreert het belang van de thema’s wilsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid in erfrechtelijke zaken waar wordt gekeken naar de geldigheid van een testament.
Is na het lezen van dit artikel de interesse gewekt voor het lezen van onderstaand boek van de auteur: Beaudine Geertman, bestel het boek dan nu door op onderstaande afbeelding te klikken.
