Stiefkinderen zijn het nieuwe huwelijkse normaal. Steeds meer gezinnen zijn nieuw samengesteld. Dat is bij leven al geregeld moeilijk manoeuvreren, maar na de dood evengoed. Erfenissen moeten gedeeld worden met broertjes en zusjes die niet altijd samen zijn opgegroeid. Zij hebben dus nauwelijks een band met elkaar. Hoe regel je dit als (stief)ouders zo goed mogelijk?
Gelijke monniken, gelijke kappen blijkt niet altijd zaligmakend. Openheid vooraf is van het grootste belang. De notaris die het testament opmaakt is eerst psycholoog en dan pas jurist.
Kleinere erfdelen, grotere implicaties
Toekomstige erfenissen leiden tot verwachtingen. “En als vader bijvoorbeeld hertrouwt na het overlijden van moeder en er komen ineens drie kinderen bij, dan slinkt het erfdeel behoorlijk,” zegt Danielle van Iperen-Roepers. “Dat kan tot wrevel leiden. Je moet als ouder zo’n erfenis dus tijdens je leven bespreekbaar maken. Want als kinderen de verdeling pas ontdekken na de begrafenis loop je natuurlijk het risico op slepende nalatenschapskwesties. Maar om werkelijk doordacht met het thema om te gaan, dien je hier eigenlijk al rekening mee te houden bij het sluiten van het nieuwe huwelijk. Gaan we voor gemeenschap van goederen of houden we de vermogens gescheiden? Je moet er zelfs al over nadenken als je gaat scheiden.”
Minder krijgen, minder betekenen
De ouders in een nieuw samengesteld gezin moeten zich bewust zijn van de implicaties van een verdeling van de erfenis. Wie als stiefkind minder krijgt dan een eigen kind ervaart dit percentage mogelijk als een uitspraak over zijn waarde als persoon. Een echtgenote die ziet dat het kind dat zij samen met haar nieuwe man heeft gekregen minder erft dan het kind dat hij met zijn eerste vrouw heeft opgevoed, kan daardoor het gevoel krijgen in zijn ogen minder bijzonder te zijn. “Ook al bestaat het nieuw samengestelde gezin slechts uit de ouders en de kinderen, op de achtergrond spelen de ex-partners ook hun rol,” zegt Danielle van Iperen-Roepers. “Wat je als ouders kunt doen is alle scenario’s de revue laten passeren: wat gebeurt er als we dit beslissen, of dat? Wat willen wij zelf voor onze kinderen? Hoe vertellen we hen dat?
Testament opmaken in samengesteld gezin is grote verantwoordelijkheid
Wees je er ook van bewust dat de banden die het nieuw samengesteld gezin bijeenhouden na de dood van een van de ouders verbroken kunnen worden. Heeft een zoon na het overlijden van zijn vader bijvoorbeeld nog wel zoveel behoefte aan contact met zijn stiefmoeder als hij ook een eigen moeder heeft? De erfenis verdelen brengt bij een nieuw samengesteld gezin dus veel verantwoordelijkheid met zich mee. Als notaris ben je je daar heel erg van bewust. Het testament opmaken doe je dan ook liefst pas als de cliënt goed heeft nagedacht over de consequenties van zijn keuzes en die met alle betrokkenen heeft besproken. Voor onze beroepsgroep is dit allang het nieuwe normaal. Voor deze cliënten is dit aspect echter vaak nieuw en daardoor allesbehalve makkelijk.”
Daniëlle van Iperen-Roepers is specialist familierecht bij Ellen & Lentzen Notarissen in Den Haag.
