Stel een oude man of vrouw zonder kinderen of naaste verwanten, overlijdt. Dan gaat de erfenis naar de staat, nietwaar? Nee, de notaris gaat eerst op zoek naar verre verwanten, tot in de zesde graad. Zo’n zoektocht kan jaren in beslag nemen en tienduizenden euro’s kosten. Maar de aanhouder wint, ook in dit geval. Volgens Daniëlle van Iperen-Roepers zijn deze casussen voor elke notaris het neusje van de zalm. Voor de erfgenamen kan het resultaat in financieel opzicht echter teleurstellend zijn.
Speurkosten geen probleem bij substantiële erfenis
Het kan eenzaam voelen aan de top van een stamboom. Als die ene kinderloze zuster al jaren eerder gestorven is en je ouders beiden enig kind waren, leef je familiaal in een woestijn. Na je dood daalt de notaris in de stamboom af en vroeg of laat duiken achterneven en achter-achternichten op. Het DNA heeft ooit zijn weg gevonden. Die naspeuringen kunnen echter ingewikkeld en tijdrovend zijn. Ze zijn daardoor ook kostbaar, zo stelt Daniëlle van Iperen-Roepers.
Erfgenamen zoeken kost tijd en geld
“Ik heb een casus gehad waarbij ik niet alleen gemeentearchieven in Nederland moest aanschrijven. Ook gemeentearchieven in verre landen moest ik benaderen, van Costa Rica tot Indonesië. De neven en nichten die ik zocht waren over de hele wereld uitgezwermd. Tegenwoordig hebben we hulpmiddelen als Facebook, Google en Linkedin, maar het blijft een nauwgezet detectivewerk. Toen we alle portokosten en vooral werkuren bij elkaar optelden, bleek dat de speurtocht drie jaar had geduurd en dertigduizend euro had gekost. Ze leverde ook 147 familieleden op die allemaal recht hadden op een deel van de erfenis.”
Reactie erfgenamen verschillen
Die kosten zijn geen probleem als de erfenis substantieel is. Met twee ton is dertigduizend euro acceptabel. Echter met zeventigduizend wordt het al schamel. “Ik heb het meegemaakt dat de ene erfgenaam zeventig euro kreeg, een andere honderddertig – dat soort bedragen. Er is natuurlijk ook nog een erfenis in spullen, want vaak worden de dozen bij ons op kantoor afgeleverd. De ene keer reageren erfgenamen blij verrast. ‘Ik wist wel dat er nog een tante was, maar niet dat ze zo oud is geworden’. Dan wordt er gekibbeld om de familiefoto’s. De andere keer worden erfgenamen juist hebberig. Net die ene neef van wie de erflater juist wilde dat hij de erfenis niet kreeg, gaat zich dan bemoeizuchtig opstellen. Hij valt bijvoorbeeld de bewindvoerder lastig met de eis de administratie van de laatste vijf jaar te kunnen inzien. In de praktijk leidt dat tot niets, maar dat is nu eenmaal wat geld in mensen kan losmaken.”
Testament geeft gemoedsrust
De moraal van het verhaal is daarom volgens Daniëlle van Iperen dat mensen het beste tijdig een testament opstellen. Ook al stellen ze het moment daarvoor steeds uit, al denken ze niet graag na over hun eigen dood, de vraag wat er na hun overlijden met hu geld zal gebeuren, houdt hen toch bezig. “Met een testament bepaal je zelf waar het naar toe gaat maar vooral: je geeft jezelf gemoedsrust. Dat laatste is veel waard, zelfs al beroof je er een notaris van een leuke casus mee.”
Daniëlle Van Iperen-Roepers is notaris familierecht en mediator bij Ellens & Lentze, notariaat en mediation in Den Haag.
